Để chuẩn hóa và đảm bảo thống nhất trong việc biên soạn các tài liệu cho NukeViet, chúng ta thống nhất sử dụng các quy ước chính tả tiếng Việt như ở đây. Quy tắc này được biên soạn dựa trên quy tắc chính tả được Hanoilug sử dụng.
Thống nhất dùng bảng mã Unicode dựng sẵn với các kí tự được quy định trong 6909:2001. Hiện tại tất cả các bộ gõ tiếng Việt phổ biến đều hỗ trợ bảng mã này.
Trong một số môi trường, khi dùng Unicode tổ hợp thì kí tự và dấu bị lệch, đây là một dấu hiệu đơn giản để nhận biết. Để tự phát hiện bảng mã, cũng như chuyển mã sang Unicode dựng sẵn, thì có thể dùng Bộ soạn thảo tiếng Việt trực tuyến VietUni.
Trong TCVN 6909:2001 1) phần 5.1.6 đã quy định 15 dấu câu trong tiếng Việt như sau:
SP ! ( ) , . : ; ? [ ] { } “ ”
Về dấu cách (SP) trước và sau mỗi dấu câu, chúng ta tuân theo một quy ước được dùng trong gần như tất cả ấn phẩm hiện nay. Theo đó:
! ) , . : ; ? ] } ” không có dấu cách mà chỉ có phía sau;( [ { không có dấu cách mà chỉ có phía trước;
Về dấu ngoặc kép, cần lưu ý rằng chúng ta dùng cặp dấu “ ” (có mã là 0x201C và 0x201D). Do trên bàn phím chuẩn không có hai kí tự này, cách gõ chúng hơi phức tạp hơn:
Alt + 0147 và Alt + 0148Compose < “ (hoặc Alt Gr + V) và Compose > ” (hoặc Alt Gr + B)Option + ] và Option + Shift + ]Khi viết số, điểm cần lưu ý là dấu thập phân và dấu phân cách hàng nghìn của chúng ta khác hoàn toàn với quy tắc viết trong tiếng Anh. Cụ thể:
Về cách viết đơn vị, chúng ta quy ước chỉ dùng đơn vị trong hệ SI. Ngoài ra, giữa số và đơn vị luôn có một dấu cách phi dãn (no-break space - NBSP), kể cả trong trường hợp đơn vị là kí tự “%”. Đây là quy ước được dùng khá phổ biến.
Một vài thí dụ: 2,34 cm, 250 GB, 80 %…
Cách viết ngày tháng được xem là theo chuẩn Việt Nam như sau:
Điều đầu tiên cần lưu ý khi dịch thuật là bạn phải viết đúng chính tả tiếng Việt. Bạn có thể kiểm tra mình viết đúng chính tả hay không (dấu hỏi ngã, ch hay tr, c hay t…) bằng cách tra từ điển. Có thể tra trực tuyến trên Wiktionary tiếng Việt hoặc Từ điển tiếng Việt của Hồ Ngọc Đức. Google cũng là một cách rất tốt để kiểm tra.
Dưới đây chỉ thảo luận về các vấn đề đang được tranh cãi.
Vấn đề vị trí dấu thanh, còn được gọi là vấn đề “hoà” hay “hòa”, gần đây đã thu hút sự quan tâm của các chuyên gia ngôn ngữ học. Đầu tiên, cần khách quan thừa nhận là chưa có chuẩn thống nhất cho vị trí của dấu thanh, cũng như cách bỏ dấu bị lệ thuộc rất lớn vào bộ gõ. Ít ai thay đổi vị trí bỏ dấu mặc định của các bộ gõ thông minh hiện nay (ngày xưa, phải bỏ dấu ngay sau nguyên âm, nhưng ngày nay bỏ ở đâu cũng được, bộ gõ sẽ tự đưa vào vị trí thích hợp).
Chính vì vậy mới nảy sinh nước Việt Nam chúng ta có đến hai cách viết tên nước. Đã từ lâu, website của Quốc hội viết “cộng hoà” (kiểu mới) còn website Chính phủ thì viết “cộng hòa” (kiểu cũ).
Trước đây, tất cả sách báo đều dùng thống nhất kiểu cũ với quy tắc như sau:
Vũ Xuân Lương 2) và Hoàng Phê 3) (Trung tâm Từ điển học) đề xuất cách đánh dấu kiểu mới như đã đề cập ở trên, cách này do đó được dùng xuyên suốt trong Từ điển Tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên. Tuy nhiên, cách đánh dấu này theo phân tích của Vũ Dũng 4) (được Cao Xuân Hạo 5) ủng hộ) thì gây ra nhiều ngoại lệ hơn là những trật tự. Cách bỏ dấu này hiện tại rất ít dùng, kể cả trong ấn bản lẫn các tài liệu trên Internet.
Trang chinhphu.vn hiện nay (tháng 1/2010) đã chuyển hoàn toàn nội dung và hình ảnh theo cách bỏ dấu kiểu mới. Bộ GD-ĐT sắp tới dường như sẽ ra một thông tư quy định chuẩn tiếng Việt (áp dụng trong phạm vi bộ và soạn sách giáo khoa), trong đó áp dụng cách bỏ dấu kiểu mới. Vì vậy chúng ta thống nhất bỏ dấu theo kiểu mới.
Vấn đề viết hoa cũng chưa có quy định cụ thể. Hiện tại đang có “Quy định tạm thời về viết hoa tên riêng trong sách giáo khoa” 6) và “Bản dự thảo Quy định cách viết, cách đọc tên riêng nước ngoài trong các văn bản quản lí nhà nước” 7). Đây là các tài liệu tham khảo, bạn có thể theo tài liệu nào cũng được. Dưới đây là một vài điểm vắn tắt:
Chúng ta cần lưu ý là trong tiếng Anh có hai cách viết hoa: viết hoa đầu đâu hoặc viết hoa chữ cái đầu của tất cả các từ trong câu (ngoại trừ mạo từ, giới từ…). Quy tắc này khác với tiếng Việt, khi dịch thuật cần chú ý để tránh viết hoa tràn lan.
Mặc dù đây cũng là vấn đề đang được tranh cãi gần đây8), nhưng chúng ta gần như có một quy tắc thống nhất cho vấn đề này. Trừ một số tài liệu cũ dùng theo thói quen, thì đại đa số sách báo và các từ điển hiện đại đều dùng thống nhất theo cách được trình bày dưới đây. Cách này cũng đã được nêu trong “Quy định về chính tả trong sách giáo khoa cải cách giáo dục” được kí liên bộ giữa Bộ Giáo dục và Ủy ban KHXH VN năm 1984.